Windenergie in Westfriesland
Wil je relatief eenvoudig veel stroom opwekken die je rechtstreeks kunt betrekken in je bedrijfsvoering, zodat je niet meer afhankelijk bent van de prijzen op de markt, dan is windenergie een oplossing. Maar die windmolens, daar vinden veel mensen wat van. Nu het energienet aan zijn taks zit en we daar zéker nog tien jaar of zelfs langer mee moeten dealen, moeten we vooral kijken naar oplossingen. Andrew Beltau van HVC hoopt dan ook dat we in Westfriesland in ieder geval de opties gaan verkennen.
HVC kennen we vooral van de afvalinzameling, maar het bedrijf gaat veel verder dan afval ophalen en simpelweg verbranden. ‘52 gemeenten en 8 waterschappen in Noord-Holland, Zuid-Holland, Flevoland en Friesland zijn aandeelhouder van HVC. Deze aandeelhoudende gemeenten en waterschappen willen uiteindelijk hun eigen bedrijfsvoering energieneutraal hebben en wij zien volop kansen om nog te verduurzamen. Voor waterschappen gaat dat wel, die hebben grond waarop we windmolens kunnen plaatsen, zodat de waterzuiveringsinstallaties en gemalen op groene energie werken. Voor gemeenten is dat ingewikkelder, maar ook daar zoeken we zoveel mogelijk opties om te vergroenen. We werken echt samen aan een schone wereld. Dat betekent dat we ons verdiepen in afval en het zoveel mogelijk hergebruiken daarvan, maar dat we ook kijken naar schone energie. Zo leggen we door het hele land warmtenetten aan, zoals in de wijk Kersenboogerd in Hoorn. Maar we zijn ook bezig met bijvoorbeeld windenergie. Meerdere gemeenten hebben ons gevraagd te kijken naar de mogelijkheden voor wind.’
Pijnloze energie
‘In Hoorn onderzoeken we bijvoorbeeld in de omgeving van bedrijventerrein Hoorn80. Daarbij kijken we naar locaties waar men de minste hinder ervaart als het gaat om het zicht, geluid en slagschaduw (bijvoorbeeld woningen en bedrijfspanden). Dat is niet eenvoudig, maar het is wel belangrijk. Zeker nu de Provincie ook aanspoort vanuit de Regionale Energiestrategie (RES) en de Energievisie 2.0 die provincie, netbeheerders en Noord-Hollandse gemeenten samen ontwikkelen. Dat mensen iets van windmolens vinden, snap ik. In de jaren ’80 klaagden mensen over trafo huisjes in hun wijk of omgeving. Deze weerstand was er mede de oorzaak van dat er niet voldoende kon worden gerealiseerd in het stroomnetwerk, waardoor we niet vooruit hebben geïnvesteerd. Het netwerk moet nu zwaarder en fijner uitgesmeerd worden, maar dat kost tijd.’
Twee keer zo snel
‘De energietransitie is in volle gang en door de netcongestie lopen we nu tegen allerlei beperkingen aan. Hierdoor zie je dat er een verschuiving komt in wat er wel en niet kan. Als je als gemeente een gebied denkt te hebben voor het ontwikkelen van duurzame energie, ga je kijken of dat in deze buurt kan, ook qua wind. Vervolgens dragen we dat aan bij de provincie en kijken of dat binnen de RES kan worden opgenomen, waarna we kunnen verkennen. En vanaf dat punt duurt het vaak nog mogelijk wel acht jaar voor een windmolen er uiteindelijk kan staan, áls we gezamenlijk besluiten dat die er moet komen. Dat zouden we graag korter zien, want bedrijven hebben nú stroom nodig. Aan de andere kant: het stroomnet in de omgeving van Hoorn Kersenboogerd, waar Hoorn80 aan ligt, zal pas over ongeveer acht jaar of zelfs later verzwaard kunnen worden. Een windmolen kan, als iedereen het eens is, over 4 tot 5 jaar draaien. Vanaf plaatsing kan één molen hier bijvoorbeeld 30.000 kWh per dag opwekken. Dat is 25.000 tot 30.000 MWh per jaar, tegenover nog een aantal jaar wachten op netverzwaring.’
De energievraag in kaart
‘Tijdens de verkenning onderzoeken we wie de gebruikers zouden zijn van de stroom. Hoe groot zijn die? Hoeveel stroom hebben zij wanneer nodig? We kijken vaak naar combinaties met een batterij. Als er teveel stroom wordt opgewekt, sla je die op in een batterij, waar alle participanten op worden aangesloten. Op deze manier kun je de energievraag bedienen. Je bent dan minder gebruiker geworden, maar hebt het beheer zelf in de hand. Dat werkt natuurlijk ook ter vermindering van de netcongestie. Voor energiemanagement op een bedrijventerrein maken we gebruik van een Smart Grid. Hier deel je de stroom samen op basis van vraag en aanbod. Daarvoor bepaal je gezamenlijk vooraf wie wanneer stroom nodig heeft in welke situatie en wie op een ander tijdstip. Stroom is schaars, dat blijft, maar op momenten dat jij het minder nodig hebt, kan je buurman het gebruiken.’
Het slimme van een Smart Grid
‘Het is heel efficiënt en mogelijk voordeliger om als bedrijventerrein samen de energievraag aan te vliegen. Op Schiphol Trade Park hebben ze dit ook gedaan. Een eigen Smart Grid in combinatie met slimme software voor de aansturing. Hierbij heeft het terrein één grote aansluiting, die onderling verdeeld wordt. En als er zelf stroom wordt opgewekt in de vorm van zonne- en windenergie, scheelt dat weer in de vraag vanaf het net. Het idee is simpel: je wilt volume bereiken. Hoe meer MWh je produceert, hoe beter je het spel kunt spelen. Je moet over een bepaalde bulk beschikken, zodat je als terrein altijd evenwichtig stroom tot je beschikking hebt. Dat is juridisch een uitdaging, want van wie is die stroom dan? Maar als je een eigen coöperatie opricht als bedrijventerrein, is die de eigenaar en zijn alle bedrijven klant. Maar dan heb je je eigen tarieven en dat kan veel schelen. Zéker als je zelf stroom opwekt.’
Stroom in beweging
‘Voor Hoorn80, maar ook andere terreinen in de regio werken we aan een collectieve energieoplossing. Daarvoor moeten we ondernemers enthousiasmeren, maar vooral ook goed informeren. Als we beginnen met een aantal key bedrijven die aangesloten zouden worden op de windmolen, kunnen zij (een deel) van hun contract opzeggen. Dat biedt ook meteen weer ruimte voor andere bedrijven op het stroomnet. Maar om die bedrijven mee te krijgen voor windenergie is het belangrijk dat ze vertrouwen hebben in het geheel. Ondernemers zoeken veiligheid en zekerheid, zodat ze hun bedrijf voort kunnen zetten. Als er een windmolen op of bij Hoorn80 zou komen kun je je bedrijf daarop aansluiten en minder afhankelijk worden van het net. Je krijgt dan een ander stroomafnamecontract. Vanaf de windmolen komt een aparte verbinding. En als er meer stroom wordt opgewekt dan gebruikt, moet dat ergens naartoe. Een accu is dan een mogelijke oplossing. Er zijn meerdere mogelijkheden, maar dat moet samen worden ingevuld.’
Eerst gaan verkennen
‘We komen uit een wereld waarin alles beschikbaar was. Nu is het anders: er is tekort stroom, tekort water en tekort gas. We moeten de koppen bij elkaar steken. Niets doen is sowieso geen oplossing. Maar je moet nu beginnen, zodat je op tijd klaar bent. Je hebt echt wel 4 tot 5 jaar nodig om iets te realiseren en dan ben je alsnog meer dan 2 keer zo snel als het afwachten op netverzwaring, dat gewoon enorm veel werk vraagt. Helaas blijft alleen al de verkenning van mogelijkheden vaak hangen bij de politiek. De politiek besluit uiteindelijk of we wind willen en of we kunnen verkennen wat er mogelijk is. We organiseren informatieavonden voor bedrijven in de omgeving om te inventariseren wat er nodig en mogelijk is. Daarna pas kun je een beslissing maken die gebaseerd is op feiten, niet op meningen. Windmolens wekken veel stroom op en dat kan zorgen voor een aantrekkelijkere situatie, nog los van het feit dat er dan weer stroom beschikbaar komt voor bedrijven. We hopen dat we samen met de gemeente bedrijven weer perspectief kunnen bieden. Maar dan moeten we éérst kunnen verkennen.’
