Berend: ‘Innovatie is voor ons essentieel. Het zit hem niet alleen in het veredelen (probeer maar eens de perfecte chrysant te ontwikkelen), maar ook in groeiomstandigheden. Hoe kun je de teelt of het bewortelen beter maken? Tegenwoordig gebruiken we daar bijvoorbeeld LED-verlichting voor, maar we zijn ook bezig met daglichtloos bewortelen. Dat werkt namelijk heel goed en daar krijg je bijvoorbeeld zelfs betere wortels van. Die zoektocht naar de ideale omstandigheden gaat constant door en die is onlosmakelijk verbonden met de zoektocht naar een duurzamer proces.’Roel: ‘We produceren en gebruiken vanzelfsprekend veel stroom en leveren ook veel stroom ‘terug aan het net’ . De netcongestie is nu voor ons nog geen korte-termijn probleem, maar een grotere aansluiting zou ons wel helpen. Verduurzamen betekent elektrificeren en dat vraagt meer stroom. We hebben een verzwaring aangevraagd, maar we zijn pas in 2035 aan de beurt; die timing past niet bij onze ambities. In de kassen en de bedrijfspanden zijn we voortdurend bezig om zo duurzaam mogelijk te worden. De omschakeling naar LED-verlichting was één ding, maar we hebben recentelijk ook een verregaande vorm van isolatie toegepast. Dat bespaart ook weer energie in de bewortelingskas. We gebruiken luchtbehandelingskasten en dubbele schermdoeken én we zijn dus bezig met daglichtloos telen. Zo kunnen we steeds stappen verder zetten en blijven we vooruitkijken naar wat nog meer mogelijk is of wordt als de wet- en regelgeving daarop is afgestemd.’Energie delenRoel: ‘We hebben zonnepanelen op het dak liggen, maar die dekken voor nu pas een klein gedeelte van onze stroombehoefte. En de beschikbaarheid van die stroom sluit niet altijd aan op de behoefte als je over de dag kijkt. In de toekomst zullen we dan ook zeker meer doen met elektriciteit opslag, maar dat zijn grote investeringen en je wilt ook kijken wat er nog meer mogelijk is. Zo zoeken we nu de samenwerking met de bedrijven op De Braken. We kijken of we restwarmte en/of stroom kunnen delen. Op dit moment zijn we bezig om in kaart te brengen wie op welk moment welke behoefte heeft. Samen onderzoeken we de mogelijkheden om verschillende opties aan te pakken. Over het algemeen gezien hebben de industriële bakkerij op De Braken en wij een beduidend grotere energiebehoefte dan de rest, maar daarin kunnen we elkaar misschien ook goed vinden.’
Berend: ‘We hebben ook aangeklopt bij het Steunpunt Duurzame Energie van de Provincie Noord-Holland. Zij weten wat we nodig hebben en hoe ons energiemodel in elkaar zit. Ze gaan namens de provincie kijken hoe onze energiebehoefte aan andere partijen kan worden gekoppeld. Het Steunpunt heeft ervaring met ons type bedrijf en geeft vertrouwen. We zijn nog volop zoekende naar een optimale energiemix, maar het uiteindelijke streven op de lange termijn is wel een CO2-neutrale organisatie of daar zo dicht mogelijk bij te komen.’
Steeds een stapje beter
Berend van Iterson
Berend: ‘Niet alleen onze stroombehoefte, maar ook de wet- en regelgeving laten ons steeds scherper denken. Ook als je breder kijkt naar milieubewustzijn en bijvoorbeeld de waterhuishouding. De hoeveelheid veen in de potgrond die we gebruiken moet bijvoorbeeld steeds minder zijn. Ook het gebruik van chemische middelen wordt steeds verder teruggebracht. In Tanzania werken we praktisch 100% biologisch en ook in Hensbroek zijn we een eind op weg om chemie uit te bannen. Daarbij lopen we zelfs voor op de regelgeving én de concurrentie. We zijn nu bijvoorbeeld begonnen met kweken met pluggen. Hierin kunnen de chrysanten veel beter wortelen, terwijl je 70% minder grondstoffen gebruikt. Ook kun je je bewortelingsoppervlakte 20% beter benutten. Het zijn steeds stappen in nóg beter omgaan met de aarde (letterlijk en figuurlijk) die we hebben, maar toch een sterk product produceren waar onze klanten mee kunnen werken en waar de consument blij van wordt. Dat stopt nooit en er zit een enorme wetenschap achter. Dat houdt het zo spannend.’
